Başlangıçta cilt döküntüleri ile seyreden bir hastalık olan; “zona”ya yakalanan hastaların 1/3’ünde postherpetik nevralji tablosu görülür. Bu hastalarda zona iyileştikten aylar, yıllar sonra bile ağrı ortaya çıkabilir.
Suçiçeği hastalığı genellikle çocukluk çağında geçirilir. Hastalık iyileştikten sonra virüs vücutta uyur vaziyette kalır. Vücudun direncini düşürerek bağışıklık sistemini zayıflatan herhangi bir durumdan sonra suçiçeği virüsü yeniden aktifleşir. Ancak bu kez suçiçeği yerine vücudun sadece bir bölgesinde sınırlı, ağrılı ve deriden kabarık döküntüler şeklinde tanımlanabilecek “zona” hastalığını oluşturur. Döküntüler sırasında öncesinde veya döküntüler iyileşip yok olduktan sonra ağrı oluşabilir. Ağrı devam ederse, bu duruma “postherpetik nevralji” denir.
Postherpetik nevralji ağrısı delici, yanıcı, sızı şeklinde, sürekli, gece gündüz vardır. Ağrının yanı sıra bölgede allodini (ağrının ağrısız bir uyaranla şiddetlenmesi), hiperaljezi (orta şiddetle bir ağrılı uyarana çok şiddetli ağrı yanıtı) görülür. Birçok hasta bu sürekli ağrı yüzünden bunalmış durumdadır ve depresyona girebilir.
Özel bir tanı yöntemi yoktur, tanı; döküntüler kaybolduktan sonra uzun süre devam eden şiddetli ağrı varlığıyla koyulur.
Postherpetik nevralji ağrısını geçirmek amacıyla çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Ağrı kesiciler, antidepresanlar ve antikonvülzan ilaçlar başlangıçta kullanılabilir. Yüzeyel anestezi sağlayıcı çeşitli kremler minimal fayda sağlar. Tutulan bölgeye göre değişen yaklaşımlar ve sinir blokları seanslar halinde uygulanarak ilaç dozları düşürülerek ağrı giderilmesi sağlanır. Tedaviyi kısa süreli düşünmemeli seanslar devam ettikçe ağrı kontrolü daha iyiye gitmektedir. Özellikle 65 yaş üstü hastalarda daha uzun soluklu tedavilere ihtiyaç duyulmaktadır.
Zona hastalığı oluştuktan sonra antiviral tedaviye ne kadar erken başlanırsa postherpetik nevralji gelişme ihtimali azalır. Bu nedenle zona tanısından sonra hemen antiviral tedaviye başlanmalıdır.